by 
Çalışanların otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesini öngören Bireysel Emeklilik Yatırım ve Tasarruf Sistemi Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“Kanun”) yeni yılla birlikte yürürlüğe girmesi ile beklenen Yönetmelik (“Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”) 2 Ocak 2017 tarihi itibari ile yürürlüğe girdi. Yönetmelik’in getirdiklerini incelerken Kanun’daki düzenlemeleri de tekrar hatırlayalım.
Bireysel Emeklilik Planına Kimler Dahil Olacak?
Yönetmelik, işverenin kapsama alınma tarihi itibarıyla çalışmakta olan kırkbeş yaşını doldurmamış kişileri, ilgili işverene bağlı olarak işverenin kapsama alınmasından sonra işe başlayan ve işe başladığı tarihte kırkbeş yaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları istihdam eden işverenleri kapsıyor. İşveren (i) kamu idaresi veya (ii) özel sektör işvereni olabilir.
Bireysel Emeklilik Planına Ne zaman Dahil Olunucak?
Kamu idareleri açısından, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde 1 Nisan 2017 tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar aynı tarih itibariyle emeklilik planına dahil edilecekler. Diğer kamu idarelerinde ise 1 Ocak 2018 tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar bu tarihten itibaren ilgili emeklilik planına dahil edilecekler. Bu tarihlerden daha sonra işe başlayanlar, işe başladıkları tarih itibarıyla otomatik olarak sisteme dahil olacaklar.
Özel sektörde çalışanlar aşağıdaki tarihlerde otomatik olarak emeklilik planına dahil edilecekler.
- Çalışan sayısı bin ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üzerinde ancak binden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Nisan 2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı yüz ve üzerinde ancak ikiyüzelliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı elli ve üzerinde ancak yüzden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı on ve üzerinde ancak elliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı beş ve üzerinde ancak ondan az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren.
Yukarıdaki tarihlerden daha sonra işverenlere bağlı çalışmaya başlayanlar ise hizmet akdinin yürürlüğe girmesiyle kendiliğinden emeklilik planına dahil olacaklar.
Birden fazla işyeri olan işverenlerin çalışan sayısının belirlenirken bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı sayısı kabul edilir.
Katkı Payı Tutarı
Emeklilik sistemine dahil olan çalışanın ücretinden işveren tarafından kesilecek çalışan katkı payı tutarı, ilgisine göre prime esas kazancın veya emeklilik keseneğine esas aylığın yüzde üçü oranında hesaplanır. Ancak çalışan, bu tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını talep edebilir. Katkı payı tutarı, işveren tarafından çalışanın ücretinden kesilerek ilgili emeklilik şirketine aktarılır.Katkı payı, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, işveren tarafından ödenecek. İşveren katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşan parasal kaybından sorumlu olacak. Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden devlet katkısı da sağlanacak. Çalışanın cayma hakkını kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, 1000TL tutarında ilave devlet katkısı sağlanacak. Emeklilik hakkının kullanılması hâlinde, hesabında bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacak.
Bireysel Emeklilik Planında Cayma
Çalışan, emeklilik planına dâhil olduktan itibaren iki ay içinde sözleşmeden cayabilir. Bu durumda o zamana kadar ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde çalışana iade edilecek.
Emeklilik planına dahil olmuş çalışanın iş değiştirmesi halinde yeni işyerinde mevcut bir emeklilik planı var ise çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılacak. Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması hâlinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilecek. Aksi halde, emeklilik sözleşmesi sonlanmış olacak. Çalışan bu yöndeki talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır.
